Czym są dyrektywy ATEX i co ich wprowadzenie oznacza w praktyce?

Powstawanie atmosfery wybuchowej w pomieszczeniach przemysłowych jest dość częstym zjawiskiem. Przy obróbce metali, tworzyw sztucznych lub materiałów palnych powstają pyły, których wysokie stężenie w powietrzu prowadzi do powstania poważnego zagrożenia wybuchem. Wprowadzenie dyrektyw ATEX ma podnosić bezpieczeństwo w zakładach przemysłowych. Przekonaj się, jakie założenia mają te przepisy.

Dyrektywy ATEX – co to? 

Ogólny termin ATEX oznacza dwie dyrektywy dotyczące ochrony przeciwwybuchowej. Skrót ATEX pochodzi od francuskiego wyrażenia „Atmosphères Explosibles”. Zawarty w dyrektywach paragraf 100a, który po nowelizacji traktatu został przeniesiony do paragrafu 95, dotyczy punktu: „Maszyny do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem” i jest skierowany do producentów maszyn. W nawiązaniu do niego, opracowano i przyjęto w 1994 r. dyrektywę 94/9/EG: „Urządzenia i systemy ochronne do zamierzonego stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem”. Ta dyrektywa jest często określana jako ATEX100a lub ATEX95.

Jak szybko wprowadzone muszą być zmiany zawarte w nowych przepisach? 

Dyrektywy europejskie mają okresy przejściowe. Muszą być wprowadzone do prawa krajowego i stosowane w praktyce najpóźniej po wyznaczonym w przepisach okresie. Jeśli okres przejściowy zakończył się w lipcu 2003 r., wszystkie urządzenia, które podlegają niniejszej dyrektywie ATEX i które zostały uruchomione po tym czasie, muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami.

Paragraf 118a ATEX

Paragraf 118a (po nowelizacji paragraf 137) dotyczy „Przepisów mających na celu poprawę bezpieczeństwa pracowników w potencjalnie wybuchowej atmosferze” i dotyczy obowiązków operatora. Powiązanym zbiorem przepisów Wspólnoty Europejskiej z 1992 r., jest Dyrektywa 99/92/WE z 1999 roku zatytułowana „Minimalne wymagania dotyczące poprawy ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, którzy mogą być zagrożeni atmosferą wybuchową”.

W stosunku do niej często używane jest oznaczenie ATEX118a lub ATEX137. 

Wytyczna 94/9/EG

Wytyczna ochrony przeciwwybuchowej 94/9/EG dla producenta jest przedstawiona w rozporządzeniu przeciwwybuchowym ExVO, jako jedenasta regulacja dotycząca urządzenia i prawa bezpieczeństwa produktu GPSG.

Wytyczna 99/92/EG 

Wytyczna dla operatora 99/92/EG została wdrożona wraz z rozporządzeniem bezpieczeństwa pracy BetrSichV. Jej okres przejściowy zakończył się w październiku 2002 r. Rozporządzenie to, określa wymóg oceny ryzyka w dokumencie dotyczącym ochrony przeciwwybuchowej. Ma być ono stworzone przez operatora, ale służyć również producentowi jako pomoc w projektowaniu bezpiecznych maszyn. 

Paragraf 6 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa przemysłowego Betr-SichV wymienia istotne punkty, które musi zawierać dokument ochrony przeciwwybuchowej:

• określenie ryzyka wybuchu
• ocena zagrożenia wybuchem
• środki ostrożności podjęte w celu osiągnięcia założeń ochrony przeciwwybuchowej oraz wyznaczenie obszarów, które zostały podzielone w strefach.

Oprócz dyrektyw europejskich i wywodzącego się z nich prawa krajowego istnieją również inne dokumenty. W dziedzinie elektrostatycznego malowania proszkowego bardzo przydatne są informacje stowarzyszenia branżowego BGI 764 „Powłoka elektrostatyczna” (dawniej ZH 1/160). 

Znajomość przepisów jest konieczna przy prowadzeniu przedsiębiorstwa i zarządzaniu firmą. Niewypełnianie wymogów zawartych w obowiązujących dyrektywach może grozić dotkliwymi karami finansowymi. Warto pamiętać, że przepisy mają służyć przede wszystkim bezpieczeństwu i dobru pracowników i firmy.